Եղեւնիների տեղափոխման հարցը հողի մեջ թաղվեց շա՜տ խորը/Asparez/

Այսօր «Հոկտեմբեր» կինոթատրոնում քաղաքի մտավորականների մասնակցությամբ  կազմակերպվել էր հանրային քննարկում Վարդանանց հրապարակի եղեւնիների հետագա ճակատագրի, Գյումրու օրհներգի տարբերակների ներկայացման, քաղաքի կարգախոսի ընտրության մասին: Հանրային քննարկումը վարում էր փոխքաղաքապետ Ռուբիկ Սանոյանը, ով պարզաբանեց, որ Վարդանանց հրապարակի եղեւնիների մասով լուսաբանումների ընթացքում լրատվամիջոցները որոշակի սխալ մոտեցում են ցուցաբերել, նշելով, որ քննարկվելու է դրանք հատել-չհատելու հարցը, մինչդեռ պետք է լիներ տեղափոխման: Հանրային քննարկմանը ներկա էին նաեւ քաղաքապետարանի մշակույթի բաժնի պետ Ա.Կարապետյանը, ծրագրերի եւ  վերլուծության բաժնի պետ Հ.Սուլթանյանը: Գյումրու քաղաքապետարանի կայքէջում հարցում էր դրվել, թե համաձա՞յն եք արդյոք Վարդանանց հրապարակի եղեւնիները փոխարինել դեկորատիվ այլ միջոցներով: Հարցմանը մասնակցել է 1026 հոգի, որից 51,3 տոկոսը դեմ էին եղեւնիների տեղափոխմանը, 48,7-ը՝ կողմ: Ներկայացնենք եղեւնիների տեղափոխման հարցով հանրային քննարկման ժամանակ մեր համաքաղաքացիների արտահայտած տեսակետները:

Վահան Թումասյան, «Շիրակ կենտրոն» ՀԿ նախագահ.«Հիմա այս հարցին անդրադառնալն այնքան էական չէ: Եղեւնիներին հանգիստ թողնենք գոնե առաջիկա 5 տարում, երբ ողջ քաղաքը տեսքի եկավ` նոր անդրադառնանք հրապարակին: Ի վերջո պետք է քաղաքի կենտրոնից դուրս գալ, քանի որ նմանվում ենք ՀՀ իշխանություններին, որ ամեն ինչ կենտրոնացնում են մայրաքաղաքում: Պետք է նախ անդրադառնալ անօթեւանության խնդրի լուծմանը»:

Սերգեյ Նազարեթյան, սեյսմոլոգ.«Երբ  մեր հիմնարկում հյուրեր են գալիս, անպայման բերում եմ հրապարակ եւ բոլորը միաբերան ասում էին՝ եղեւնիներն այն գեղեցկությունը չունեն եւ փակում են հրապարակի տեսքը: Եթե ունենք մի մարգարիտ պետք  է այն ավելի փայլեցնենք, որ ավելի լավ երեւա: Մեր հրապարակն իսկապես չնաշխարհիկ է: Եղեւնիները տեղափոխելու մասին խոսք լինել չի կարող,  դրանք արդեն ծերացած են: Միգուցե կարելի է թողնել 1-2 եղեւնիներ, որոնք չեն խանգարում եկեղեցու տեսքին, իսկ նրանք, որոնք գտնվում են հյուրանոցի, բանկի դիմաց, ավելորդություն են»:

Քաղաքացի.«Քաղաքը երբեք  չի կարող չունենալ չլուծված խնդիրներ: Եղեւնիները թթվածին արտադրող են, բայց դրանք պետք է լինեն անտառում: Պատկերացրեք, եթե այդպիսի եղեւնիներ լիներ Երեւանի Կենտրոնական հրապարակում, Թամանյանի նախագծած շենքերը պե՞տք է երեւար, թե՞ ոչ: Կամ զբոսաշրջիկ է գալիս, հյուրանոցի պատուհանը բացելով եղեւնի է տեսնում, սա իհարկե լավ չէ: Դեկորատիվ ծառերը եւս կարող են շատ գեղեցիկ տեսք տալ քաղաքին: Կտրելուց մի վախեցեք, երկրաշարժին որքա՞ն ծառեր կտրվեցին: Օրինակ թատրոնի դիմացի ուռենին հիմնահատակ կտրված էր,  հիմա շատ գեղեցիկ ուռենի է: Պետք է փրկել անտառը, ոչ թե 10 հատ եղեւնի: Ես կողմ եմ, եթե եղեւնիները նաեւ կտրվեն»:

Հասմիկ Կիրակոսյան, մշակույթի գործիչ.«Իմ տան դրվածքն այնպիսին է, որ երբ դուրս եմ գալիս պատշգամբ, եղեւնիներն եմ տեսնում: «Կումայրի» հյուրանոցի շենքը ի՞նչ մի ճարտարապետական կոթո՞ղ է, որ եղեւնիները խանգարում են, հակառակը՝ նրանք տեսք են տալիս: Ես դեմ եմ եղեւնիները կտրելուն»:

Հոգեւորական.«Ես ներկայացնում եմ Շիրակի թեմը, ուստի առաջին հարցի վերաբերյալ ներկայացնում եմ Սրբազանի կարծիքը, որը նաեւ մեր թեմական ժողովի կարծիքն է: Մենք եղեւնիների տեղափոխման հարցում խնդիր չենք տեսնում, բայց ոչնչացման հարցում տեսնում ենք եւ խիստ դեմ ենք»:

Սեյրան Մարտիրոսյան, իրավապաշտպան. «Նախ հանրային քննարկում կազմակերպելուց առաջ պետք է հստակ կանոնակարգ ունենալ: Հրապարակում կա երկու բանկ, երրորդը՝ «Պրոկրեդիտն» է եւ լուրջ խոսակցություններ կան, որ եւս մեկ բանկ ուզում է հայտնվել հրապարակի վրա, սակայն դրանք հրապարակային շենքեր չեն եւ այնտեղ չպետք է լինեն, հրապարակը չպետք է դառնա բանկային հավաքածու, այլ երիտասարդական ակումբների, թանգարանների վայր»:

Ֆերդինանտ Առաքելյան, քանդակագործ.«Մարդը, որ մեծանում է՝ մեռնում է չէ՞, եղեւնին էլ է մեծանում: Դրանց փոխարեն պետք է լինեն փոքրիկ ծառեր, որոնք ներդաշնակ լինեն հրապարակի ճարտարապետությանը: Տգեղ եղեւնիներ են, որոնք փակում են հրապարակի ողջ ճարտարապետական տեսքը, դրանք անտառային ծառեր են»:

Լեւոն Մարտիրոսյան, «Գեոֆոն» բնապահպանական կազմակերպության նախագահ.«Դրանք հատել չի կարելի, հնարավոր է տեղափոխել մինչեւ 10 տարեկան ծառերը, իսկ այս պարագայում դա տեխնիկապես հնարավոր չէ: Հրապարակի եղեւնիները ծեր ծառեր չեն, միջինը 150-200 տարի են ապրում: Ծառերի տեղափոխման միակ տեխնոլոգիան այն է, երբ յուրաքանչյուր ծառի համար բնի մոտից մոտավորապես 4-5 մետր փորվածք արվի, ձմռան սառնամանիքի ժամանակ այդտեղ մի քանի ցիստեռն ջուր  լցվի: Ապա ոողնում են, որ ջուրը, ամբողջ արմատային համակարգը սառի ջրի մեջ, հետո ծառերը կռունկով տեղափոխում են հատուկ տեղ, հողով փակում, ամռանը սառույցը հալում է եւ նոր վայրում  եղեւնիները սկսում են աճել: Այս դեպքում իմաստ չունի գումար ծախսել եւ ծառերը տեղափոխել, քանի որ դրանք այլ վայրում չեն աճի: Ամբողջ աշխարհում այժմ ընդունված է ֆիտոդիզայնը եւ ծառերի լուսային ձեւավորումը: Եկեղեցու դիմացի ծառերն ընդհանրապես չեն փակում եկեղեցու դիմացը»:

Աղասի Շաբոյանի անվան պարարվեստի դպրոցի տնօրեն Սամվել Գասպարյան.«Հրապարակի եղեւնիները հարիր չեն հրապարակին: Մեր հրապարակը նաեւ եզակի է նրանով, որ 11 փողոց է մտնում հրապարակ»:

Սարինե Ասատրյան, Շիրակի թեմի երիտասարդական խորհրդի նախագահ.«Կարծիքներ հնչեցին, որ եղեւնիները գռեհիկ են, տգեղ, առավել գռեհիկ եւ տգեղ են այն շենքին փակցված պատուհանների նկարները, որտեղ հանրային քննարկում ենք անցկացնում եւ, որի պատերին հոլիվուդյան անճաշակ նկարներ են փակցված, իսկ նախկինում Մհեր Մկրտչյանի ֆիլմերի տեսարանների նկարներն էին: Եղեւնիներն առավել գեղեցիկ են, քան եկեղեցու կողքին գտնվող ցայտաղբյուրի կեղտոտ ջուրը: Տգեղ են այն շենքերը, որոնք կառուցված են եղեւնիների կողքին»:

Գեւորգ Պետրոսյան, բնապահպան.«Չեմ ուզում անդրադառնալ եղեւնիների էսթետիկական տեսքին, ճարտարապետական նշանակությանը: Ուզում եմ հասկանալ, թե եթե եղեւնիները հեռացվեն, ապա ո՞րն է այստեղ հանրության շահը: Արդեն 6-7 տարի  եղեւնացավի հետ կապված բացատրոթյուններ ենք տալիս: Եղեւնիները հանելը ձեռնտու է 2-3 գործարարի: Ինչու՞ ողջ հասարակությունը պետք է զոհի իր շահը գործարարների շահերին: Ինչ-որ բան կառուցելուց առաջ  գործարարը պետք է մտածի, որ ծառերն աճելու բնավորություն ունեն: «Հայէկոնոմ» բանկի շենքի տնօրենն ապօրինի, առանց թույլտվության իրականացնում է այդ շինության վերակառուցման աշխատանքներ եւ եղեւնիները խանգարում են շենքին տարբեր կարգի տեխնիկաների մոտենալուն: Եթե հրապարակի 20 եղեւնիները հանենք, ձմռանը գազի եւ հոսանքի թանկացման պայմաններում ոչ ոքի ձեռքը չենք կարող բռնել, որ ծառ չկտրեն: Աշխարհի բոլոր երկրներում եկեղեցիները կանաչ տարածքներով են շրջապատված: Եթե ասում ենք հարիր չեն եղեւնիները հրապարակին, մուրացկանությունը հարի՞ր է մեր հրապարակին, բերեք մեր քաղաքի բոլոր մուրացկաններին գնդակահարենք»:

Լեւոն Բարսեղյան, Գյումրու ավագանու անդամ.«Քաղաքապետարանին հատուկ շնորհակալություն այս մակարդակի քննարկում կազմակերպելու համար: Վստահ եմ, որ սա ավանդույթ է դառնալու: Մենք այստեղ չենք քվեարկում, ամեն մարդ իր կարծիքն է հայտնում: Եթե բանկն է դիմել քաղաքապետին ծառրի հարցով, ինչու բանկից որեւէ մեկն այստեղ չկա, ուրեմն հետաքևրքրված չեն, բանկի դիմումը սկսում է կորցնել իր վավերականությունը: «Ծառերը ծեր են…», այդ սուտը որտեղի՞ց է մտել մեր կյանքը ժողովու՜րդ: Բացեք հանրագիտարանը, որտեղ նշված է, որ ծառերը 300-600 տարի են ապրում: 2007 թվականի անկախության հրապարակի եղեւնիները կտրելու ավագանու որոշման տակ դրված են այն ժամանակվա գլխավոր ճարտարապետի, գլխավոր նկարչի, եւ կոմունալ բաժնի աշխատողների ստորագրությունները: Գրված էր, որ անկախության հրապարակի ծառերը ծեր են, հիվանդ, մեծամասամբ` վբերեւից կտրված եւ փչացնում են քաղաքի ճարտարապետական տեսքը, եւ ավագանու 8 անդամ կողմ էր քվեարկել: 4 սուտ փաստարկ, այդ ստի վրա մենք ապրում ենք: Այդ որոշման տակն էլ գրված է՝ դրանց տեղը տնկել գնդաձեւ ակացիաներ: 6 տարի է անցել, ու՞ր են այդ ծառերը: Ճաշակի, գեղեցիկի մասին սահմանում, եթե գիտեք, ասեք, բոլոր հարցերը կլուծենք, չկա՛ նման սահմանում: Ծառերի նկատմամբ էս թշնամությունը որտեղի՞ց մտավ միջներս, մարդ կա՞, որ հիվանդություն չի ունեցել, հո մենք մեզ չե՞նք խփելու: Մեր քաղաքի բնակչության 15 տոկոսն անօթեւան է, 48 տոկոսն՝ աղքատ, փոշու պարունակությունը 10 անգամ գերազանցում է թույլատրելի նորման, փողոցների 80 տոկոսն ավերակ է: Հարկավոր է 60-80 մլրդ դրամ, որ փողոցները խելքի բերվեն, իսկ մեր բյուջեն 3,2 մլրդ դրամ է: Օդում, ջրում եւ ցամաքում, բոլոր կռիվները տալու ենք, որ այդ եղեւնիները մնան իրենց տեղում»:

Հանրային քննարկման ավարտից հետո փոխքաղաքապետ Ռ.Սանոյանն ասաց, որ քաղաքապետն իրեն հանձնարարել է հաշվի առնել հանրային քննարկման մասնակիցների կարծիքները եւ քննարկումից հետո հայտարարել իր որոշումը: «Ես հայտարարում եմ՝ եղեւնիների մասով հարցը փակված է: Ինչ մնում է քաղաքի կարգախոսին, առաջարկում եմ ցանկացողներին առաջարկություններ ներկայացնել քաղաքապետարան, որ քաղաքն իր կարգախոսն ունենա»,-հայտարարեց Ռ.Սանոյանը: Քննարկման ավարտից հետո ցուցադրվեց աշուղ Շերամին նվիրված ֆիլմ:

Անահիտ Սիմոնյան

_______________________